week 14-2025: (door Roger)
‘Vanuit de zijbeuk’ is de vaste column op de zaterdag, die afwisselend wordt ingevuld door kapelaan Roger en Mat. Ze geven zo hun eigen kijk op persoonlijke ervaringen en gebeurtenissen in ons dorp, binnen de kerk of in ‘de grote wereld’. De ene keer ernstig, dan puntig en uitdagend en een volgende keer met een grote knipoog.
Teletekst
In het digitale tijdperk, is het nog steeds een baken van overzicht en rust: de Tekstdienst uit 1980 (op 1 april – geen grap – bestond het precies 45 jaar). Met alleen blauwe en gele letters, op een zwarte achtergrond. Geen plaatjes, geen bewegend beeld. Teletekst.
Een bericht, bestaat uit 3 alinea’s. Opgedeeld in 19 regels, met elk 36 tekens. Het woordje ‘om’ is een grote favoriet, voor in de titels. Lekker kort, en het kan vele langere woorden goed vervangen. Bijvoorbeeld: “Kabinet onder druk om lintjes”.
Wat maakt Teletekst anno 2025, nog steeds populair? De kracht zit, in het simpele. Het bestaat eigenlijk uit drie onderdelen: nieuws, sport, en ‘service’: tv- en radio-overzichten, het weer, verkeer en dergelijke. Zelfs met de komst van internet, en app’s, is het nog steeds nuttig en snel.
En Teletekst heeft tegenwoordig ook een ‘app’vorm. Dagelijks kijken er gemiddeld 690.000 lezers. Die 2,4 miljoen keer, de app openen. Op weekniveau is dit 17 miljoen leesmomenten. Dat zijn aantallen, waarvoor andere media in hun handen zouden knijpen. De Teletekst‘app’ staat in de Top-5. Boven De Telegraaf en de Volkskrant. Over het gebruik daarnaast, via TV, is minder bekend; dat is minder specifiek te registreren.
De populairste pagina is zonder twijfel de ‘101’. Die werd vorig jaar 1,9 miljard keer geopend.
De sportpagina’s, met name voetbal ‘801’, is ruim 530 miljoen keer geopend. Tennis is op de tweede, populaire plek.
In 2025 zijn er helaas steeds minder Teletekst-diensten. Na het verdwijnen van RTL Text (2017), en de teletekstdiensten van SBS6, Veronica en Net5 (2018) is NOS-teletekst de laatste van zijn soort in Nederland. Elders in Europa is het medium ook grotendeels op zijn retour. ‘Ceefax’ van BBC stopte al in 2012, de Belgische VRT stopte in 2016. Het gebeurt nog wel eens, dat je als kijker bij de afstandsbediening op het knopje van het vierkantje, met de streepjes drukt, bij het kijken naar 1 van deze zenders en dat je denkt: “o ja, daar is de teletekst niet meer’. Net als, bij L1.
In het begin kostte destijds een nieuw televisietoestel mét Teletekst al snel 3000 gulden. Toch groeide het aantal gebruikers gestaag. Onze buurjongen in Hoensbroek, had er al echt heel vroeg zo een. Als basisschoolkind van 11 jaar keek ik er, verwonderd naar. Hij, Leo Hauben, werd later trouwens hoofdredacteur van L1. Eind 1990 had ongeveer een derde van de bevolking een geschikte televisie. In 2000 was dat percentage volgens het bureau Kijk-en Luisteronderzoek opgelopen tot 93 procent.
Iedereen, tenslotte, herinnert zich in het persoonlijke leven vast wel momenten van gebeurtenissen, die via Teletekst werden vernomen; of waarvoor Teletekst snel werd ingeschakeld.
Teletekst,
En als er een bijzonder nieuwsfeit plaatsvindt, ‘breekt’ de redactie de Hoofdpagina op, in “blokjes”. Zodat duidelijk is, dat verschillende nieuwsregels bij elkaar horen. Bijvoorbeeld op 15 juli, 2021.
De moord op Peter R. de Vries; overstromingen in het zuiden van het land. En ook nog, coronamaatregelen. En in 2015 drong er een man het gebouw van het Journaal tijdens de Live-uitzending binnen. Via Teletekst werd het nieuws over de gijzeling, ten tijde van de gijzeling, van binnen uit geschreven.
De opmaak, is sinds 1980 bijna onveranderd gebleven; En gaat dus, al heel wat decennia van nieuwsgebeurtenissen met de mensen mee. En misschien is dat, de succesfactor wel: de “Nos(!)talgie” in een zich steeds sneller veranderende wereld om ons heen…
Roger (fan, van het ‘eerste uur’)
