Tot ver in de jaren ’60 was de Hoogmis op zondagmorgen vaak tot de laatste plaats bezet. Ná de Hoogmis was het in de omliggende cafés niet veel anders. Onder het genot van een glas bier of een borrel werden verhalen verteld, ervaringen uitgewisseld en het dorpsnieuws aan elkaar doorverteld. In ‘Nao de Hòmmis’ gaan we wekelijks opnieuw dat dorpsnieuws aan elkaar doorvertellen. Humoristisch, ernstig, zelf gezien of van horen zeggen.
Nao de Hòmmis van zondag 10 mei
Henk en Jan staan bij de Antoniuskapel, op de hoek van de Hof. Halfweg het buitengebied en het dorp. Beide zijn normaal, mannen met zonder poespas. Maar nu staan ze symbolisch, even stil. De pet, in de hand. Want de ruiten van de kapel zijn vernield en kapotgeslagen. Juist, in deze week van herdenking.
Jan: ’t is me wat. In de oorlog, die we net deze week herdacht hebben, is deze kapel zo zwaar beschadigd, dat herbouw de enige mogelijkheid was.
Henk: En ik weet nog, dat in 2006 het beeld ook vernield was. En op 26 april, in 2007, is herplaatst. Na een restauratie door Tjeu van Lierop.
Jan: Na de Oorlog was er aanvankelijk geen mogelijkheid van herstel. In 1952 is de hele kapel weer gemaakt. Met centen, van Toon ‘den Amerikaan’. Toon Verdeuzeldonk, die terug was gekomen uit de VS. Dat zal wel te maken hebben gehad, met zijn voornaam en doopnaam. Toon.
Henk: Trouwens nu je dit zegt, deze week heb ik staan praten met de buurman van Jan Verdeuzeldonk: Jan Weerts. Bij het Anna-kapelke aan de Heufkesweg. Die was bezig in zijn voortuin. Ons gesprek kwam daarbij, op de IJsheiligen.
Jan: Apart. Daarover ging het zaterdagmorgen ook, in de speciale bijlage van de Limburger. En dat weet ik inderdaad zelf nog, van vroeger uit. Feit is, dat de kans op nachtvorst na 15 mei tamelijk klein is. Hoewel, de regionale weerman Thijs Zeelen wist te melden dat op 27 mei in 1990 in Epen de temperatuur uitkwam op een graad onder nul. En dat er op 30 mei 1974 op veel plaatsen in Limburg grote vorstschade was.
Henk: Nou, volgens Jan Weerts waren in Meijel ooit nog op 6 juni bij Piet van Dijk “de hel érpel bevorre” …
Jan: Bij de IJsheiligen, denk ik altijd aan de bonen. Want na de IJsheiligen, als de kans op nachtvorst meest waarschijnlijk voorbij was, mogen de bonen pas de volle grond in. Zo leerden ze ons. Dit doe je dus op, of ná, 14 mei. En de 14e mei, ofwel bôndag op z’n Brabants, is afgeleid van de patroonheilige Bonifatius.
Henk: Nu je net, toch weer, over die Gèzet begon. Dat deed me denken aan een ander gezegd, over bonen. Mijn oma zei vaker: ‘Bij mij zijn de bonen eruit, vur die mens van de gazet’. Dat wil zeggen: die telt voor mij niet meer mee.
Jan: Nou, deze schrijver van de Gèzet heeft een puik stukje geleverd. En hij vertelde voor mij nog iets nieuws: over een telsom tussen de Juliaanse kalender, en verandering naar de Gregoriaanse kalender. Dat alles 10 dagen is opgeschoven. Alles, behalve de dagen van de IJsheiligen. Die zijn blijven staan.
Henk: Dat is denk ik, ook nieuw is voor iemand als Jan Weerts. Die verschuiving naar de Gregoriaans kalender waarover jij het hebt. Hoewel hij zelf lid is van het Gregoriaans kerkkoor weet ik niet, of hij dit weet. Ik had er ook nog niet van gehoord.
Jan: Wat jij vandaag niet mag vergeten op de kalender, bij Toos, is dat het deze zondag Moederdag is. Dus ik zou zeggen: ga nu, van het kapelke van Toon, op tijd terug naar jouw Toos.
Henk: Door dat gepraat over de IJsheiligen, heb ik een ideetje gekregen voor vanmiddag. Ik trakteer haar later, op een vers ijs met aardbeien.
Jan: Ja, vanmiddag gaat het nog met het weer. Maar vannacht is het 1 graden boven nul. En de komende dagen wordt het opeens koeler.
Henk: Zo zie je toch, dat het in de kern klopt: “Pancraas, Servaas en Bonifaas, geven IJs, helaas “.
Jan: Geniet jij nou maar vanmiddag van een rooms ijs, met zomerkoninkjes met Toos. Ik ga wat werken in de tuin. Want: “Ochtendrood, geeft regenwater in de sloot” en “Felle kring om de zon, geeft regen in de ton”.
Henk: Dan sluit ik, voordat ik terugfiets naar het buitengebied, af met een ‘waarheid als een koe’: “Als het regent in September, valt Kerst in December”.
